تحلیل اطلاعات کسب شده از نقشه متغیرهای خاک با استفاده ازمدلهای نیمه تغییرنما

به منظور تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی در متغیرهای توزیع اندازه ذرات‘جرم مخصوص ظاهری‘مواد آلی‘فسفر قابل جذب و پتاسیم قابل استفاده در دو مزرعه شالیزاری‘مزرعه کرتهای دائم که در آن بمدت 16 سال تیمارهای کودی مشخص از نیتروژن ‘فسفر و پتاس اعمال گردیده بود و مزرعه کرتهای پتاسیم با مدیریت کودی یکنواخت‘نمونه برداری از خاک به روش شبکه ای انجام گرفت. نتایج نشان داد که در دو مزرعه علیرغم وسعت کم‘تغییرات علاوه بر مکان به جهت جغرافیایی نیز بستگی داشت (غیرهمسانگردی).در مزرعه کرتهای دائم به استثنای فسفر قابل جذب بقیه متغیرها ازمدل نیم تغییرنمای خطی پیروی نمود. فسفر قابل جذب دارای مدل نیم تغییر نمای ((اثر قطعه ای))بوده که حاکی از وجود تغییرات تصادفی و تطابق توزیع آن با تیمارهای آزمایشی می باشد. در مزرعه کرتهای دائم مواد آلی و پتاسیم قابل استفاده بر خلاف فسفر قابل جذب تحت تأثیر مدیریت کودی قرار نگرفته و طبق مدل نیم تغییر نمای خطی دارای وابستگی مکانی منطبق با شرایط فیزیوگرافی و احتمالاً شیوه آبیاری می باشد. در نتیجه فرض استقلال مشاهدات که برای تجزیه واریانس ضروری است از اعتبار ساقط می گردد. براساس نقشه توزیع متغیرها‘شدت غیریکنواختی خاک از نظر این دو متغیر به حدی بوده است که بلوک بندی طرح در تجزیه واریانس مؤثر نبوده و ضرورت استفاده از روش های تجزیه کوواریانس را ایجاب می کند. متغیرهای سیلت و رس درهر دومزرعه واریانس قطعه ای بالایی داشته که نشان دهنده سهم بیشتر تغییرات تصادفی نسبت به تغییرات نظامدار مکانی می باشد. در مزرعه کرتهای پتاسیم متغیرهای شن‘پتاسیم قابل استفاده و مواد آلی مدل نیم تغییرنمای کروی نشان می دهند که شعاع تأثیر در آنها به ترتیب 19‘11 و 15 متر است . کرتهایی که در کمتر از این فواصل قرار دارند دارای وابستگی مکانی و تغییرات نظامدار و بعد از آن مستقل و تغییرات در آنها تصادفی می گردد. این فواصل مناسبترین فاصله نمونه برداری برای این متغیرها از نظر اقتصادی نیز محسوب می گردد.